Balaklava



Gradić Balaklava, smešten u zalivu, 15 km južno od Sevastopolja, bio je decenijama jedna od najvećih vojnih tajni Sovjetskog Saveza jer se u njemu nalazio podzemni centar za remont podmornica. Svet je za njega saznao tek 1992 .godine. U samom gradiću postoji betonska gradska plaža, ali je za kupanje mnogo bolje brodićima otići do petnaestak minuta udaljene Srebrne ili Zlatne plaže. Nešto dalje se nalazi najlepša od svih plaža u okolini Balaklave. U ovom delu Crnog mora žive sve tri vrste crnomorskih delfina i uz vrlo malo sreće ih možete sa broda.


Balaklava Ukraine


Da krenemo najpre od istorije Balaklave. Naziv grada ima tursko poreklo. Još u 15.veku Turci su ovo mesto zvali Balik-Juve što znači riblje gnezdo. Ovaj naziv nije bio slučajan. U zalivu je tada bilo tako puno ribe da se mogla hvatati kofama. Vremenom, turski naziv grada je evoluirao u današnji.



Istorijski deo grada je sačuvao srednjovekovni kolorit: stare ulice krivudaju i uzdižu se uz brdo, a nad gradom dominiraju ostaci srednjovekovne tvrđave Čembalo. Poseban šarm Balaklavi daju usidrene jahte, ribarski i turistički čamci, veliki broj restorana duž keja iz kojih omamljuje miris pečene ribe.


Do pada Vizantije 1453. godine, zaliv su držali Đenovljani. Bavili su se trgovinom i imali jaku ekonomiju. Nakon što su Turci osvojili Carigrad, trgovački putevi kroz Bosfor su zatvoreni i njihova moć opada. Turci osvajaju tvrđavu Čembalo 1475. godine i daju joj naziv Balik-Juve.



1768. godine počinje prvi rusko-turski rat. Iako malobrojniji, Rusi izlaze kao pobednici i Turci potpisuju mir kojim priznaju nezavisnost krimskog hana. Deset godina kasnije, krimski Grci se obraćaju ruskoj carici Katarini II sa molbom da im dozvoli preseljenje u Rusiju. Carica im izlazi u susret i svi krimski Grci se sele u Azovsku guberniju. Kada je 1783 .godine Krim pripojen Rusiji, u Balaklavi praktično više nije bilo stanovnika. Sa osnivanjem vojnog garnizona, Grci se postepeno vraćaju iz Azovske gubernije. Osnovna delatnost stanovništva bila je trgovina, ribolov i poljoprivreda.


1853  .godine započinje Krimski rat u kome Britanci zauzimaju Krim, ali samo na kratko. Mirovnim ugovorom iz 1856. godine Britanci vraćaju Sevastopolj i Balaklavu Rusiji u zamenu za tvrđavu Kars na Kavkazu.


Prve podmornice u Balaklavi se pojavljuju 1908 .godine. Bile su to ruske podmornice "Kambala", "Karas", "Karp". Nakon Oktobarske revolucije, u Balaklavi je osnovana Druga brigada podmornica Crnomorske flote.


1944. godine Crvena armija oslobađa Balaklavu od Nemaca, a zbog saradnje sa okupatorima, Staljin naređuje deportaciju krimskih Tatara, Grka, Bugara i Nemaca. Konačno, 1957. godine započinje izgradnja zavoda za remont podmornica. Uporedo sa zavodom, Sovjeti su u Balaklavi vršili eksperimente sa delfinima. Naime, pokušavali su dresirati delfine opremljene eksplozivom da uništavaju neprijateljske brodove.


Zavod za remont podmornica

 

Nakon bačenih atomskih bombi na Hirošimu i Nagasaki, u Sovjetskom Savezu se počelo razmišljati o izgradnjim podzemnih vojnih baza koje bi mogle da izdrže nuklearne udare. Balaklava nije slučajno izabrana za mesto izgradnje zavoda za remont podmornica. Ulaz u balaklavski zaliv je takav da je sa otvorenog mora nemoguće videti postojanje naselja, dok je na kopnu zaliv sa svih strana okružen brdima.


Zavod je projektovan da izdrži atomske udare jačine 100 kilotona (poređenja radi, atomska bomba bačena na Hirošimu bila je jačine 10 kilotona). Podmornice su ulazile sa jedne strane brda, a izlazile na drugu stranu. Ulaz i izlaz bili su tako dobro zamaskirani da ih je bilo teško primetiti čak i iz blizine. Ukupna dužina kanala iznosi 500 m, a dubina 8 m. Kanale prati betonski dok na kom se obavljao remont. U zavod se moglo ukupno smestiti 7 podmornica. Posle remonta, izlazile su na drugu stranu, bliže otvorenom moru. U slučaju nuklearnog napada, u zavod je moglo da se skloni do 7000 ljudi.


Ulaz za podmornice u podzemno sklonište


Najveću pažnju među posetiocima izaziva priča vodiča o životu stanovnika Balaklave. Iako je osmočasovni rad ispod zemlje sam po sebi težak, to nije sve što su morali da učine za otadžbinu. Ni svojim najbližima nisu smeli da kažu gde i šta rade. Svako jutro su kao i svi ostali ljudi odlazili na posao i porodici govorili da rade u običnoj fabrici. Da bi izašli iz Balaklave u neki drugi grad, bila im je potrebna specijalna dozvola, a stanovnicima drugih gradova je bio zabranjen ulaz u Balaklavu. I tako decenijama sve do 1991 .godine. Sa raspadom Sovjetskog Saveza zavod je prestao da radi. Evakuacija podmornica i opreme započela je 1992 .godine.


Zavod danas služi kao muzej. Obilazak se vrši sa vodičima.



Kako stići


Do Balaklave se može stići autobisima iz više gradova. Najbliži grad je Sevastopolj. Kada se dolazi iz Sevastopolja, treba izaći na stanicu "Peti kilometar" (na autobusima često piše 5 km), a zatim sačekati drugi autobus do Balaklave.



Related Articles

 

Additional information