Azijski deo Istanbula

Na azijsku obalu Bosfora redovno polaze trajekti sa severnog kraja mosta Galata, kod trga Eminonu. Motornim vozilima se prelazi na drugu obalu preko Bosforskog mosta. Most je završen i otvoren za saobraćaj 1973. godine na 50. godišnjicu osnivanja Republike Turske. Evropa i Azija su od 1988. godine povezane još jednim mostom koji nosi ime Fatih Sultan Muhamed.

Na azijskoj strani se nalazi Palata Bejlerbej, manje veličanstvena od Dolmabahče palate, ali svakako izuzetna po sjaju kristala, predivnom nameštaju i vrtovima koji je okružuju. Put koji prati Bosfor ka severu vodi do tvrđave Anadolu Hisar. Sa tvrđave se pruža predivan panoramski pogled Bosfor i sam Istanbul.

Crkva Svete Irine

Crkva Svete Irine se smatra prvim hrišćanskim svetilištem u Istanbulu. Pre nego što je postala crkva, svetilište je bilo deo hrama boginje Afrodite. Crkvu je povećao Konstantin Veliki, a posle izgradnje Aja Sofije, ove dve crkve su se ujedinile i formirale veliku crkvu Mega Eklisija.

Danas se crkva nalazi u okviru Topkapi dvorca i nije u originalnom obliku. Kada su Turci zauzeli Carigrad, crkva nije pretvorena u džamiju. Sve do kraja 19. veka korišćena je kao magacin za oružje, kada ju je Ahmet paša pretvorio u prvi arheološki muzej, postavivši ovde neke antičke ostatke. Posle proglašavanja Republike Turske 1923. godine, prostorije su korišćene kao vojni muzej, sve do 1946. godine kada je zgrada podvrgnuta temeljnoj restauraciji. Danas se ovde povremeno održavaju koncerti i izložbe.

Kapali čaršija - Grand Bazaar

Veliki ili pokriveni bazar nije ni zgrada ni palata ni pijaca ni kvart, već pravi mali grad sa svojim avenijama, ulicama, prolazima, kapijama i raskrsnicama. Osnovao ga je Mehmed II Fatih 1461.

Ovde su danas kao i nekada, zanatlije i trgovci svih profila, zlatari, draguljari, krojači, krznari, kožari, bojadžije, tapetari, torbari, prodavci fesova i marama, jorgandžije i mnogi drugi. U ovaj mali grad iz 1001 noći, ulazi se kroz 18 kapija od kojih je 8 velikih, dok su ostale manji prolazi. Bazar površine 30.702 m2 preseca 65 ulica i ima svoju džamiju, dvadesetak hanova, 7 fontana, jedan bunar i preko 4000 radnji.

Kapije bazara se zatvaraju u 19:00 i prosečno 50 čuvara noću patrolira ulicama ovog tržnog centra. Obilazak bazara je obavezni deo svake turističke posete Istanbulu i prilika za proveru sposobnosti cenkanja sa uslužnim i poslovnim domaćinima.

Topkapi palata u Istanbulu

Topkapi palata je bila dvor turskih sultana od osvajanja Carigrada 1453. godine pa sve do početka XIX veka. Ovde su se donosile odluke od kojih je dugo drhtala cela zapadna Evropa. Palata je u potpunosti izgrađena u orijentalnom stilu i poseduju veliku kolekciju porcelana i harem u kome su živele sultanove žene i ljubavnice. Zanimljivo je da je put do sultanove žene vodio preko harema. Ljubavnice su dovodili iz različitih delova Turske, a da bi postale zakonite supruge, morale su se dopasti sultanu i njegovoj majci.

Topkapi dvorac je smešten u delu grada koji se zove Saraj Burnu, između Zlatnog roga, Bosfora i Mramornog mora. Izgradnja palate je započela 1472. godine i trajala je 6 godina. Dalja gradnja i dodaci su se protezali sve do 19. veka.

Sultan Mehmed II

Kompleks uključuje brojne lođe, paviljone, državne kancelarije, spavaonice, kasarne, privatne odaje, džamiju, biblioteku. Poslednji paviljon koji je ovde izgrađen bio je kiosk Medžedije. On je danas otvoren za posetioce kao restoran. Nekoliko vila i paviljona je potpuno izgorelo u požaru 1863. godine. Topkapi palata je postala muzej 1924. godine i na njoj su urađene brojne restauracije.

Za obilazak Topkapi palate potrebno je nekoliko sati.

Aja Sofija

Muzej Aja Sofije koji se nalazi na jednom od 7 istanbulskih brežuljaka, preko puta Plave Džamije, najveća je znamenitost Istanbula. Bila je to nekada najpoznatija crkva u Konstantinopolju. Sagrađena je u 6. veku od strane cara Justinijana I kao teća crkva. Prve dve crkve bile su sagrađene od drveta i kamena pa su izgorele prilikom požara i buna. Crkva je restaurirana više puta za vreme vizantijske vladavine, a najveća oštećena je doživela prilikom 4. krstaškog pohoda.

Nakon osvajanja Carigrada, Turci je pretvaraju u džamiju. Dograđuju se minareti, fontana i prateći objekti. Sa svojom površinom od 7.570 m2, Aja Sofija je četvrta po veličini crkva u svetu, visoka 55.6 m, dok su razmere kupole 30.8 mx31.88.

Po naređenju osnivača Turske Republike, Kemala Ataturka, džamija je 1935. godine proglašena za nacionalni spomenik i pretvorena u muzej. Ovim postupkom, Kemal Ataturk je jasno izrazio želju da Tursku pomiri sa Evropom.

Plava džamija

Plava džamija (Sultanahmet Camii), unikatna džamija sa 6 minareta, dobila je ime po veličanstvenom sjaju preko 20.000 pločica od fajansa plavo - zelene boje. Podignuta je nasuprot Aja Sofiji, na skoro kvadratnoj osnovi 51.65x53.4 m. Centralna kupola je na visini od 46 metara i smeštena je na 4 polomljena luka i 4 pandantifa.

Putovanja - Istanbul

Istanbul, glavni grad jedne od najvećih civilizacija koje čovečanstvo poznaje - Vizantije, jedna je od najposećenijih turističkih destinacija Evrope. Na ovom mestu se nalazio grad cara Konstantina, pa je po njemu nazvan Konstantinopolj. Bio je prestonica vizantijskih careva, pa se nazivao još i Carigrad, a nakon pada Vizantije i turskih osvajanja, dobio je današnje ime - Istanbul.

Istanbul se ugnjezdio na obalama Bosfora, moreuza koji spaja Crno i Mramorno more. Sa 15 miliona stanovnika spada u najveće gradove sveta. Najznačajnije znamenitosti Istanbula su svakako muzej Aja Sofija, Plava Džamija ili Sultan Ahmetova džamija koja predstavlja simbol grada na Bosforu. Još jedan od simbola grada je Egipatski (Teodosijev) obelisk. Ovde su ga doneli iz Egipta, a podigao ga je Tutmos treći ispred hrama u Karnaku. Ono što svakako treba videti je Topkapi palata, rezidencija Mehmeda Drugog, koja se nalazi nekoliko stotina metara od Aja Sofije. Ovo lepo zdanje sadržavalo je sultanovu palatu i harem od 250 soba.

Želeći da trgovcima omogući bezbedan rad, Sultan Mehmed Drugi je natkrio nekoliko ulica i tako stvorio najveći šoping centar u Istanbulu - Kapali čaršiju, koja je danas jedna od najvećih turističkih atrakcija grada.

Istanbul, prestonica 3 velika carstva, nekada „drugi Rim“, a kasnije grad odakle se upravljalo turskom imperijom, jedini je grad na svetu koji se prostire na dva kontinenta. Bez obzira da li u Istanbulu boravite kraće ili duže vreme, bezbroj muzeja, tvrđave, crkve, prelepe džamije i palate će vas sigurno očarati.

Glavne znamenitosti Istanbula:

• Aja Sofija
• Palata Dolmabahče
• Topkapi palata
• Plava džamija
• Konstantinov stub
• Hipodrom
• Egipatski obelisk
• Znamenitosti Istanbula
• Zmijski stub
• Podzemne cisterne
• Kapali čaršija
• Galata kula
• Egipatska pijaca
• Devojačka kula
• Crkva Svete Irine
• Stub sa obručima
• Azijski deo Istanbula

Palata Dolmabahče

Palata Dolmabahče je izgrađena početkom XIX veka kada su se sultani preselili iz Topkapi palate iz koje su vekovima vladali. Za razliku od Topkapi palate koja je izgrađena u orijentalnom stilu, Dolmabahče palata je sagrađena po ugledu na evropske dvorove. Želja sultana da se približe Evropi vidljiva je na svakom koraku: cveće, fontane sa ribicama, ukrašene kapije...Jedan od najimpresivnijih detalja je 4,5 tona težak luster sa 750 lampi.

Kvart oko palate Dolmabahče se nalazi na evropskoj strani Bosforskog moreuza, na ulazu u Mramorno more, između Bešiktaša i Kabataša. Ovde se nekada sakupljala otomanska flota pred polazak u ratne pohode. Paviljoni i kraljevske lože podizani su uz obalu od 15. veka na ovamo. Zaliv je u međuvremenu punio mulj dok ga nije kompletno zasuo.

Današnja palata izgrađena je u vreme Abulmedžita ( 1839 - 1861 ) pošto su prethodno porušene neke starije građevine da bi se dobio prostor za novu gradnju. Na taj način je stvoren veliki kompleks za sve dodatne i propratne građevine sa palatom u centru. Sama palata je izgrađena u periodu između 1842. i 1856. godine. Prvi deo i najveći salon je završen 1847. godine, a poslednji ddatum gradnje koji je zapisan iznad kapije Valide, navodi 1855. godinu.

Abulmedžit I se uselio u svoju rezidenciju u petak 7. juna 1856. godine. Tako je posle palate Topkapi, Dolmabahče postala nova rezidencija turskih sultana, izgrađena po uzoru na evropske dvorove. Ukupna površina koju palata pokriva iznosi 14.595 m2 i sadrži 334 sobe, 25 salona, 6 kupatila i 6 terasa. Stil je mešavina baroka, rokokoa i imperijalnog turskog stila.

Osnivač Turske Republike, Mustafa Kemal paša, preminuo je u Dolmabahče palati 10. novembra 1938. godine u sobi broj 71 u 9.05 časova, kada su zaustavljeni svi časovnici u palati.

Znamenitosti Istanbula

Najvažnije znamenitosti Istanbula:

• Aja Sofija
• Palata Dolmabahče
• Topkapi palata
• Plava džamija
• Konstantinov stub
• Hipodrom
• Egipatski obelisk
• Znamenitosti Istanbula
• Zmijski stub
• Podzemne cisterne
• Kapali čaršija
• Galata kula
• Egipatska pijaca
• Devojačka kula
• Crkva Svete Irine
• Stub sa obručima
• Azijski deo Istanbula

Ostale znamenitosti

Fontana Ahmeta III

Nalazi se na ulazu u Topkapi palatu. Ova čarobna fontana sagrađena je 1729. godine kao poklon sultanu Ahmetu III. Bogata je ornamentima i predstavlja pravo remek delo.

Bajazit kula

Nalazi se na platou kod istanbulskog univerziteta. Podignuta je 1828. godine kao vatrogasni toranj.

Rumeli hisari

Rumeli tvrđava je jedan od najlepših primeraka vojne arhitekture u celom svetu. Tvrđavu je sagradio sultan Mehmed Osvajač 1452. godine, kao deo priprema za osvajanje Carigrada. Podignuta je za samo nekoliko meseci.

Egipatski obelisk

Egipatski obelisk je monolitni stub od crvenog granita iz Asuana (Egipat), star 3400 godina, koji je originalno stajao ispred hrama u Karnaku i bio podignut u slavu egipatskog faraona Tutmesa III. U Konstantinopolj je donešen 390. godine u vreme Teodosija I i bio postavljen na višeugaono kameno postolje visoko 6 metara. Sam obelisk je visok 25 metara, a natpis hijeroglifima govori o uspesima ovog faraona.

Hipodrom

Prostrani trg Sultanahmeta u Istanbulu danas pruža samo bledu sliku onoga što je nekada bio. Veličanstveni Hipodrom, centar gradskih zbivanja u rimsko doba inspirisan cirkusom Maksimusom u Rimu, projektovan je za trke i ostale javne aktivnosti. Gradnja je započeta 203. godine, a završena je za vreme cara Konstantina 325 . godine. U to vreme Hipodrom je imao oblik potkovice i zauzimao pozamašnu površinu od 400 x 120 metara. Računa se da je mogao primiti više desetina hiljada gledalaca. Bio je zatvoren visokim zidovima i imao je tribine sa 3 strane uz carsku ložu na četvrtoj, istočnoj. U centru trkačke staze se nalazio izdignut trotoar, poznat kao "spina", centralna linija koja je služila da se saobraćaj za vreme trka odvija u pravoj liniji. Od brojnih statua i stubova koji su ukrašavali spinu, danas su preostala samo 3. Poznazo je da su se ovde nalazile statue Lisipovog Herkula (ratnika u borbi s lavovima), umirućeg bika, orla u borbi sa zmijom, kao i statue imperatora Graciana, Valentiana i Teodosija.

Carska loža je inače sadržala salu za ručavanje i odmor, i bila je direktno povezana sa palatom. Veza sa palatom je bila dodatna mera sigurnosti za slučaj nemira ili pobuna, koje su često izbijale baš na hipodromu. Da bis e izbegle pobune, carevi su počeli da smanjuju broj igara, da bi ih na kraju potpuno zabranili. Po zauzimanju Carigrada 1204 . godine, krstaši su bukvalno ogoleli Hipodrom pokupivši sve metalne delove da bi ih upotrebili za kovanje novca. Nakon turskog osvajanja Carigrada, Hipodrom je renoviran. Okolo su podigli neki od najlepših spomenika tog doba, dok tri originalna antička stuba još uvek stoje na istom mestu.

Konstantinov stub - Čemberlitaš

Tačno poreklo Konstantinovog stuba u Istanbulu, visokog 32 m, nije poznato, ali se smatra da potiče iz 6. veka. Poznato je da je bio prekriven pozlaćenim pločama koje su krstaši za vreme krstaške invazije poskidali, istopili i od njih kovali novac. Iskopavanja izvršena oko baze stuba pokazuje da su sa sve 4 strane bile izgrađene lepe fontane.

Izgled stuba 1912. godine

Stub je postavljen na centar trga koji je nosio ime cara Konstantina - Forum Konstantin.

Originalno visok 57 m, stub je bio sastavljen od 10 komada crvenog porfila koji su spojeni obrazovali stablo iznad masivne baze. Spone između delova stuba su bile dekorisane lovorovim frizom u reljefu. Na vrhu se nalazila bronzana statua cara Konstantina.

Danas je preostalo samo 6 sekcija stuba i visina mu je 43.8 m.

Zmijski stub

Zmijski stub je jedan od najstarijih spomenika u Istanbulu. Posle velike pobede Grka nad Persijancima kod Salamine i Platela 479. godine pre nove ere, spomenik je prvo bio predstavljen u Apolonovom hramu u Delfima (pošto je prethodno bio izložen u tridesetak grčkih gradova).

Spomenik se sastoji od 3 spiralno ispepletane zmije, na čijim se glavama nalazila zlatna vaza. Dve zmijske glave su sačuvane i jedna se nalazi u Arheološkom muzeju, dok je druga u Britanskom muzeju u Londonu. Stub je danas visok 5.5 m, dok je originalni stub bio visok 8 m.